Wyobrażam sobie, jak jakaś mama wchodzi nocą do dziecięcego pokoju i słyszy dźwięk burzy i śmiech bandy dzieciaków. To znaczy, że jej dziecko czyta pod kołdrą „Magiczne drzewo”, ale czyta je w wersji cyfrowej – mówi Andrzej Maleszka, autor serii książek „Magiczne Drzewo” oraz reżyser serialu i filmu pod tym samym tytułem. Rozmawiamy przed premierą cyfrowej wersji książki „Magiczne Drzewo. Tajemnica Mostu”.

Zuzanna Matyjek: iPad wydaje się wymarzonym medium dla reżysera, który jednocześnie jest pisarzem – łączy zalety książki i filmu. Czego pan, jako twórca, oczekuje po książce cyfrowej i jakie nowe możliwości da iPad czytelnikowi cyfrowego „Magicznego Drzewa”?

Andrzej Maleszka: Moja powieść „Magiczne drzewo” jest wydana na dwa sposoby: jako klasyczna książka drukowana i jako wersja cyfrowa na iPada i iPhona.
W cyfrowej wersji ilustracje będą ruchome, litery będą się przeistaczać. Przez strony przechodzić będą postaci, fala tsunami, będzie padać śnieg. To książka do dotykania. Jednym ruchem palca będzie można zmieniać strony, ożywiać obrazy czy animować np. tańczącego pająka. Po dotknięciu słowa, na ekranie czytelnicy usłyszą burzę, muzykę albo dialog. To zupełnie nowe doświadczenie dla odbiorcy – z pogranicza filmu, książki i gry.
Wyobrażam już sobie, jak jakaś mama wchodzi nocą do dziecięcego pokoju i słyszy dźwięk burzy i śmiech bandy dzieciaków. To znaczy, że jej dziecko czyta pod kołdrą „Magiczne drzewo”, ale czyta je w wersji cyfrowej.
Dla mnie najważniejsze jest to, że w takiej książce dziecko będzie aktywne. Mnóstwo rzeczy będzie mogło zmieniać i dodać. Kiedy oglądam swoje książki z dzieciństwa, to są one całe porysowane. Ja stale coś w nich domalowywałem i dopisywałem. Wtedy dorośli krzyczeli na mnie, że niszczę książki. Teraz będzie to naturalne.
„Magiczne drzewo. Tajemnica mostu” to pierwsza polska książka, która będzie w taki sposób wydana. Dla mnie tworzenie tej wersji jest fajnym doświadczeniem, bo jestem reżyserem filmowym, który pisze też książki. Tworząc „Magiczne drzewo” na iPada mogę łączyć te dwa zawody.

ZM: Czym różni się praca nad tradycyjną książką i wersją cyfrową powieści?

AM: Pracując nad wersją cyfrową „Magicznego drzewa”, czuję ogromną różnicę między nią i tradycyjną książką. Nie można tak po prostu przenieść słów na ekran, a już na pewno nie w książce adresowanej do dzieci. Młody czytelnik oczekuje interaktywności: chce wszystko uruchamiać i zmieniać. Poza tym iPad jest kolorowy, w odróżnieniu od monochromatycznych czytników książek, jest więc świetnym miejscem dla ilustracji. Chce się mieć ich tu dużo. Właściwie każda strona jest ilustracją. Taka książka szybko zmierza w kierunku picture booka, czyli historii, która jest opowiadana w różnym stopniu słowem i obrazem. A przecież są jeszcze niezwykłe możliwości wynikające obsługi dotykowej. Czytelnik intuicyjnie chce wszystko przesuwać, naciskać, odkrywać kolejne warstwy treści – wizualne, słuchowe.
Trzeba też pamiętać, że pisanie powieści to bardzo osobista praca, a tworzenie wersji cyfrowej jest pracą grupową. Uczestniczą w niej programiści i animatorzy. Jednak autor jest potrzebny takiej książce chyba jeszcze bardziej, niż przy książce tradycyjnej. Jest strażnikiem umiaru i ostrożności, bo przecież powieść cyfrowa to wciąż książka. Nie można obiecywać czytelnikowi, że to gra lub film, bo choćby z powodów budżetowych nie da się spełnić takich obietnic. Zresztą nie ma takiej potrzeby.
Mam nadzieję, że w takich książkach wygra kreatywność, a nie technika. No i może spełnia się pragnienie dawnych pisarzy, którzy marzyli o aktywnej książce. Pamiętam z dzieciństwa powieść „Cyryl gdzie jesteś”, w której każdy wątek wydrukowano inną czcionką. Można było wybierać to, co chce się czytać. Potem takie eksperymenty robił np. Julio Cortazar i wielu innych.
Jest jeszcze jeden ważny aspekt. Teraz wielu ludzi będzie mogło wydawać własne książki i pomijając wszystkich pośredników, umieszczać je w internecie.

ZM: Jak pan sądzi, czy interaktywne książki cyfrowe wyprą z czasem z rynku książki tradycyjne?

AM: W pewnych dziedzinach cyfrowe czytniki wygrają. Np. na pewno cyfrowe będą podręczniki szkolne, bo po pierwsze tak będzie taniej, a po drugie tornister dziecka stanie się lżejszy. Książki naukowe, różne kompendia wiedzy i prasa też chyba przeniosą się w dużej części na e-readery. Jednak w innych dziedzinach utrzymają się książki papierowe. W moim domu jest pełno książek i na pewno nadal tam będą. Myślę, że książka cyfrowa nie tyle zastąpi książkę tradycyjną, co zacznie rozwijać się jako nowy gatunek. Książka drukowana po prostu będzie opowieścią do czytania, a książka na iPada będzie angażować różne zmysły, zapraszać czytelnika do zabawy formą.
Kiedy pracuję nad „Magicznym drzewem” w wersji na iPada, to czuję się bardziej jak reżyser filmowy niż tylko autor tekstu. Wymyślam filmy animowane, różne graficzne rozwiązania i zdarzenia na granicy gry komputerowej. Jest mi to bliskie, bo reżyseria jest moim głównym zawodem. Przypuszczam, że niedługo powstanie nowy zawód: reżyser książek.

ANDRZEJ MALESZKA
Reżyser filmowy, autor scenariuszy i powieści. Laureat EMMY AWARD i kilkudziesięciu nagród na festiwalach filmowych w Chicago, Nowym Yorku, Monachium, Kairze i innych. Pierwsza część jego bestsellerowej powieści „Magiczne Drzewo. Czerwone Krzesło” zdobyła tytuł Książki Roku 2009 Polskiej Sekcji IBBY.
Jeden z najlepszych europejskich twórców filmów fantastycznych i dla młodej widowni, obdarzony niezwykłą wyobraźnią. Autor kilkudziesięciu filmów, scenariuszy i sztuk teatralnych.
Filmy Andrzeja Maleszki to nowoczesne baśni, łączące motywy realistyczne i fantastyczne. Rozgrywają się wśród współczesnych realiów, w które wkraczają niesamowite, magiczne zdarzenia. Dynamicznej akcji towarzyszą silne, autentyczne emocje bohaterów. Mimo fantastycznych motywów, filmy poruszają ważne tematy społeczne. Reżyser jest ekspertem w prowadzeniu aktorów dziecięcych, którzy tworzą autentyczne kreacje.
Filmy Andrzeja Maleszki są znane w wielu krajach.
WAŻNIEJSZE NAGRODY:
EMMY AWARD 2007
SILVER HUGO AWARD USA 2007 za najlepszy na świecie cykl filmowy 2007
CHICAGO CHILDREN’ FILM FESTIWAL – nagrody 2006, 2005 i 1994
BANFF FESTIVAL KANADA – Grand Prix-Rockie Award 2005
PRIX JEUNESSE INTERNATIONAL w MONACHIUM – Grand Prix 2008,2006, 2004 i 1998
CAIRO FILM FESTIVAL EGIPT- 2005 Dwie nagrody
THE NEW YORK TV FESTIWAL 1993 Srebrny Medal
PRIX DANUBE Bratysława 2005 Grand Prix.
Golden Chest Plovdiv 2005
Nominacja do EMMY AWARD 1998 /za film „Telejulia”/-
Platynowe Koziołki na Międzynarodowym Festiwalu Filmów dla Dzieci „Ale kino” Poznań 2004
Nagroda UNESCO na Prix Jeunesse International w Monachium-1994
DIVERCINE FESTIVAL Montewideo 1999 Grand Prix I 2005 Children Jury Award
WAŻNIEJSZE PRODUKCJE FILMOWE
„Magiczne drzewo” film fabularny i seria filmów TV, Ogromny międzynarodowy sukces, zdobył kilkadziesiąt nagród w tym EMMY AWARD. Film sprzedany do kilkudziesięciu krajów w Europie, Azji i Ameryce.
„Sto minut wakacji”-. Film fabularny i seria TV -koprodukcja TVP i telewizji Niemieckiej ZDF/ Film o papparazzim i jego 12-letnim synu, którzy kręcą z ukrytej kamery film o słynnej aktorce
„Morphus” film fabularny ( autor scenariusza) produkcja Niemcy/Szwajcaria
„Koniec świata Nowaków” film fabularny TV
„Maszyna Zmian” pokazywany na całym świecie serial fantastyczny, produkcja TVP. Wielokrotnie nagradzany. Nominowany do EMMY.
„Niebieska Róża” produkcja Eurovision (EBU)
„Jakub” – film Eurovision(EBU)
„Mama nic” cykl filmowy TV- historia niewidzialnej mamy i czwórki jej dzieci. Produkcja TVP.
„Kociak” film Eurovision (EBU) film o dziecku, które zaczęło mówić w kocim języku. Film jest częścią międzynarodowej serii EBU
„Jacek” oryginalny cykl filmowy bez dialogów. Odniósł duży sukces i był prezentowany w wielu krajach Europy i w Japonii. Produkcja TVP
„Mechaniczna Magdalena”- film fabularny TV Produkcja TVP.

(Dodano: 2010-12-14)