Pełne akcji obrazkowe książeczki Stiny Wirsén oczarowały tysiące dzieci i rodziców. W Szwecji książeczki te nazywa się „kto-książeczkami” – choć nie wszystkie tytuły zaczynają sie od „kto”. Kto jest sam?, Kto się skaleczył?, Kto sie złości?; ale także Czyja babcia?,Czyje spodnie?. Pierwsza z nich: Kto sie złości?, wyszła w 2005 roku i była prawdziwym sukcesem. Zdobyła nominację do Nagrody Augusta (Augustpriset). Od tego momentu wydano dziewięć dalszych tytułów i sprzedano dotychczas 152 000 egzemplarzy, co, zważywszy na niewielki szwedzki rynek i ograniczony wiek czytelników, jest swoistym rekordem. Niektóre książeczki Stiny Wirsén zostały wydane w Polsce przez wydawnictwo Stentor Kora.

Teraz miś, królik i ich przyjaciele ożyją i przemówią do dzieci z filmowego ekranu. A to za sprawą Jessiki Lauren, która postanowiła nakręcić krótkie filmy rysunkowe o przygodach misia.

– Gdy czytałam te książeczki, zakochałam się w ich małych bohaterach i pomyślałam, że byłoby wspaniale i zabawnie zobaczyć misia i inne postacie stworzone przez Wirsén, poruszające się i mówiące- powiedziała Jessica Lauren, reżyser filmów o misiu.

Te obrazkowe książeczki opowiadają proste historie, a mówią o skomplikowanych uczuciach. Ich bohaterowie nie są wzorowi ani słodko ubrani. To trochę „wymiętoszone” zwierzątka-niezwierzątka, które cechuje nienajlepsza kontrola emocji, z całą gamą uczuć i zachowań: od czułości i serdeczności do dość brzydkich, jak zazdrość, egoizm i złość. Dzięki temu postacie Wirsén mają wymiar dość niecodzienny w literaturze dziecięcej. Nie mają też wyraźnie określonej płci, co czyni je bardziej uniwersalnymi. Są jak dzieci.
Nie wiadomo, kto w tych książeczkach jest chłopcem, kto dziewczynką. Za nowoczesne uważa się unikanie określania płci w stosunku do bohaterów książek albo przypisywanie bohaterom o określonej płci cech, reakcji, preferencji, które tradycyjnie uważano za związane z płcią przeciwną [„ona” gotuje i sprząta, „on” naprawia samochód]. Autorka pozwala misiowi na bycie miłym i dobrym, a także złym i złośliwym, mądrym i głupim, odważnym i tchórzliwym. Bo każdy może być silny i słaby, zirytowany, dobry i miły, wesoły i smutny. Wszystko to mieści się w kosmatym futerku i filuternych, szelmowskich oczkach.

Jessica Lauren uważa, że postacie Wirsén są w pewien sposób „poprawne politycznie”. Ale ponieważ wielu dorosłych reaguje negatywnie na agresję w książeczkach, więc pewnie tak całkiem poprawne nie są. W każdym razie filmy nie będą „słodkie”, to ważne.

Film według książeczki Kto się skaleczył? miał premierę na festiwalu filmowym w Göteborgu ostatniej jesieni. Planowane jest zrealizowanie ośmiu kolejnych. Będą pokazywane w kinach i w bardzo popularnym programie telewizyjnym dla dzieci – Bolipompa.

Donosząc, co dzieje się w Szwecji, warto wspomnieć o teatralnej z kolei karierze innych książeczek obrazkowych. Ich autorem jest Per Gustavsson, który stworzył niezwykłą serię o księżniczkach. Księżniczki Gustavssona są bardzo odległe od wzorowej, pasywnej i nieco nudnej postaci księżniczki z tradycyjnych bajek.

Książka „Så gör prinnsessor” (Tak postępują, zachowują się księżniczki), stała się kanwą przedstawienia dla dzieci. Księżniczki mają piękne stroje i ozdoby, ale są samodzielne, aktywne, odważne i zabawne. Nie znalazłam książek tego autora na rynku polskim.

Magda Cedro (Sztokholm)

(Dodano: 2010-02-26)