Osoba dorosła sięga po literaturę dla dzieci i młodzieży z różnych powodów. Naturalnie, mam na myśli te sytuacje, gdy taki wybór nie jest związany z czytaniem swojemu potomkowi. Czasem po prostu nabiera się ochoty na powrót do dziecięcych lektur, albo na kontakt ze światem, w którym wszystko jest świeże, intensywne, kolorowe, bo doświadczane z zapałem i gorliwością nowicjusza. Nierzadko w takich książkach bohaterowi nie jest łatwo, ponieważ los przygotowuje dla niego niespodzianki, które na pewno do miłych nie należą.

Jens Bahre, niemiecki pisarz, w powieści Ten drugi opowiada historię Floriana i jego rodziny (przeł. M. Dutkiewicz, KAW 1982). Współcześni dorastający czytelnicy, widząc wzmiankę o pochodzeniu przywołanego autora z NRD, pewnie nie będą mieli żadnych skojarzeń. Dla mnie to kraj, z którego pochodził Piaskowy Dziadek, a półki w sklepach wabiły kolorowymi towarami. Niektórzy pewnie wzruszą ramionami i uznają książkę Bahre’a za przynależącą do minionej epoki rzecz muzealną. Taka opinia, moim zdaniem, jest błędna.

Jedenastoletni chłopiec z książki Ten drugi bardzo przeżywa rozstanie swoich rodziców. Jego mama pracuje, studiuje i wychowuje dwóch synów: Floriana oraz szesnastoletniego Jurka. Ojciec chłopców, dziennikarz, redaktor naczelny, ma słaby kontakt ze swoimi dziećmi. Interesuje go przede wszystkim praca oraz układanie życia osobistego na nowo. Tymczasem Florian tęskni za nim i nie chce przyjąć do wiadomości faktu, że po rozwodzie rodziców wiele się zmieniło. Tato mieszka gdzie indziej i nie uczestniczy już w rodzinnych uroczystościach, np. urodzinach byłej żony. Chłopiec nawet kupuje bukiet i udaje, że kwiaty przysłał jego ojciec.

Właśnie podczas tego okolicznościowego spotkania Florian poznaje przyjaciela swojej mamy, Güntera. Uznaje go za intruza i nie ukrywa niechęci do tego mężczyzny; sympatycznego, tęgiego pana, który niegdyś pływał po świecie, a potem zajął się pracą w warsztacie samochodowym. Bardzo różni się od ojca Floriana, szczupłego intelektualisty w okularach, mającego różne pomysły, np. posadzenie z synem drzewka marzeń. Wraz z upływem czasu Florian przekonuje się, że wspólne życie nie polega na wyprawach do lasu i wymyślaniu wierszy. Najważniejsze, że można na kogoś liczyć.

Takim człowiekiem jest Günter, uczciwy, prostoduszny, przychodzący z pomocą wtedy, gdy jest ona komuś potrzebna. Historia rodziny Floriana, która przeszła przez kryzys, stanowi jedną oś tematyczną powieści. Drugą jest dojrzewanie chłopca, przekonującego się, dzięki swoim doświadczeniom życiowym, co to przyjaźń i miłość. Dostrzega on również, że w życiu nic nie jest stałe i niezmienne. W lesie, do którego przyjeżdżał z ojcem, nie ma już ich posadzonego wspólnie drzewka. Jest za to dom dla dzieci upośledzonych umysłowo, pięknie położony, rozświetlony promieniami słonecznymi i ogrodzony płotem.

Dojrzewanie, stopniowe wchodzenie w dorosłość to zdobywanie wiedzy również o mrocznych stronach życia i o tym, jak przenikają się one ze strefami jasnymi, świetlistymi. Powieść Ten drugi mogą przeczytać już dziewięciolatki. W dobie tzw. rodzin patchworkowych jest to lektura jak najbardziej aktualna.

Agnieszka Urbańska

Ten drugi
Jens Bahre
przeł. M. Dutkiewicz
wyd. KAW, 1982
sugerowany wiek: 9+

(Dodano: 2010-10-12)