Poproście dziecko, by narysowało rodzinę królewską. I co zobaczycie na rysunku? Króla, królową, może też księcia czy księżniczkę, wszystkich w królewskich, zdobnych strojach, z koronami na głowach. Przekazywane z pokolenia na pokolenie baśnie o zamieszkujących wielkie zamki możnowładcach utrwaliły stereotyp rodziny królewskiej do tego stopnia, że nawet nam, dorosłym, trudno jest się od niego wyzwolić. Ale czasy, gdy korony noszono na co dzień minęły już dawno, a o tym, dlaczego tak się stało, Norweska Księżniczka Märtha Louise napisała książkę dla dzieci. „Dlaczego rodzina królewska nie nosi koron na głowach” to bajka o królu Haakonie, królowej Maud i małym księciu Olavie, którzy w 1905 roku, po przybyciu do Norwegii (z Danii), chcieli poznać zwyczaje panujące w tym kraju. Olav, jak to dziecko, pragnął robić to co inne dzieci – lepić bałwana, jeździć na sankach i szusować na nartach. Ale czy da się to robić, mając na głowie koronę? Złoty klejnot nie raz został narażony na uszkodzenia, ale to nie powstrzymało księcia, a także jego wielmożnych rodziców, przed eksperymentami, mającymi pozwolić im stać się najbardziej norweskimi ze wszystkich Norwegów – na przykład przed jazdą na nartach. Przerażeni nieco wizją totalnej rujnacji królewskich insygniów dworzanie uradzili, że korony należy przewieźć do pałacu arcybiskupów, gdzie będą bezpieczne.
Nie dość, że historia ta jest bardzo ciekawa i pouczająca („Synku, koronę nosi się na głowie tylko dla Ozdoby. Najważniejsze jest, abyś nosił koronę w sercu”), to wielką jej zaletą, szczególnie patrząc z perspektywy kilkuletniego dziecka jest to, iż toczy się równolegle w warstwie słowa i obrazu, umożliwiając samodzielną „lekturę”. Momentami odnoszę nawet wrażenie, że ilustracje Sveina Nyhusa, w niezwykły, zagadkowy wprost sposób emanujące norweskim klimatem, dominują nad tekstem. Nie ma w tym oczywiście nic złego, wprost przeciwnie – Nyhus to artysta wybitny, o czym polscy czytelnicy mogli się już przekonać.
Ewa Świerżewska (tekst w nieco okrojonej wersji ukazał się w Piśmie Miesięcznym Ilustrowanym dla Kobiet „Bluszcz” nr 16)
Dlaczego rodzina królewska nie nosi koron na głowach
Księżniczka Märtha Louise
il. Svein Nyhus
przeł. Waldemar Szyngwelski
wyd. EP. Publisjing KB, 2009
wiek: 3+
(Data publikacji: 2010-01-05)