Czytanie jest umiejętnością, której się nie zapomina. Zatem niezależnie od wieku, w którym człowiek nauczy się czytać, będzie mógł tę umiejętność wykorzystywać do końca życia. Pojawia się pytanie, od kiedy zacząć? Kiedy dziecko jest gotowe do rozpoczęcia nauki czytania? I tutaj niespodzianka – dziecko jest gotowe prawie od urodzenia!

Glenn Doman uważa, że najlepszym czasem, by zacząć naukę, jest czas, gdy dziecko ma rok lub nawet mniej! Doman trwierdzi, że zaczynając „uczyć” dziecko czytania tak szybko, rodzice włożą najmniej czasu i energii, a dziecko najszybciej nauczy się czytać. Zgodnie z zaleceniami Doman’a należy przestrzegać kilku podstawowych reguł podczas „nauki”:
Po pierwsze: naukę czytania traktujemy jako zabawę.
Po drugie: do nauki „nauczyciele” podchodzą z dużym entuzjazmem, by lepiej zmotywować dziecko do zapamiętywania.
Po trzecie: „sesje” nauki są bardzo krótkie, tak by dziecko nigdy się nie znudziło.
Po czwarte: rodzice uczą dziecko nowych wyrazów w ciekawy sposób – znudzone dziecko nie nauczy się wiele.
Po piątek „nauka” nigdy nie jest na siłę.
Po szóste: nie wolno sprawdzać dziecka, popisywać się przed innymi jego umiejętnościami czytania.

Zatem znając podstawowe zasady, które wprowadził Doman, warto poznać jego metodę. Jak to możliwe, żeby dziecko czytało zanim nauczy się dobrze chodzić? Doman wyróżnia następujące etapy nauki czytania: czytanie pojedynczych wyrazów, podwójnych wyrażeń, prostych zdań, rozbudowanych zdań, by w końcu sięgnąć do książek. „Magia” czytania przez najmłodszych polega na tym, że dzieci nie czytają, tylko rozpoznają.

To, co proponuje metoda Domana, to nauka przez zapamiętywanie wyrazów, które pokazywane są dzieciom na kartkach z kartonu. Dla najmłodszych dzieci zamiast koloru czarnego używamy czerwonego, gdyż małe dzieci szybciej zwrócą na niego uwagę. Metoda ta będzie skuteczna tylko wtedy, gdy to dorośli będą systematyczni w pracy z dziećmi.

Pamiętajmy o tym, że nauka czytania może być stresem lub świetną zabawą! Warto wybrać to drugie i zanim dziecko urośnie, będzie już umiało czytać!

W Polsce prof. Rocławski proponuje nową metodę nauki czytania. Najważniejszym założeniem tej metody jest wydłużenie czasu przygotowania do czytania i pisania (od 3 lat).

Rocławski uważa, że ważne jest dbanie o to, by dziecko osiągało dużą sprawność analizatora słuchowego i wzrokowego – łatwiej będzie mu wtedy przychodziła nauka. Ponadto podkreśla wagę rozwijania orientacji przestrzennej, proponuje ćwiczenia odczytywania głosek z ust (dotyczy to już starszych dzieci). Metoda Rocławskiego oparta jest na glottodydaktyce, czyli tak zwanym wychowaniu językowym, które jest nastawione na indywidualny tryb nauczania dla każdego dziecka.

Kolejną metodą, która umożliwia naukę czytania małym dzieciom, jest to, co proponuje Irena Majchrzak (metoda ta dotyczy dzieci w wieku przedszkolnym). Autorka tej metody proponuje rozpoczęcie nauki czytania od tego, by dziecko zrozumiało, że jego imię może być przedstawione znakami. To, co wyróżnia tę metodę to fakt, iż nie jest to nauka na siedząco, lecz „dynamiczna nauka liter” w ruchu. Niemożliwe? Skomplikowane? Tylko na początku.

Przypomnijmy sobie, jak nasze młodsze rodzeństwo z pamięci dokańczało znane wierszyki Tuwima, czy też jak „czytało” ulubione książeczki razem z nami. Właśnie na tym oparta jest wspomniana metoda Domana – na zapamiętywaniu ciągu liter, na kojarzeniu tego, co się słyszy z tym, co jest napisane na kartoniku! Metoda Rocławskiego i Majchrzak to inne spojrzenie na naukę czytania. To, co łączy te trzy metody to przekonanie, że nie trzeba chodzić do szkoły i mieć siedmiu lat, by umieć czytać!

Dota Szymborska

Literatura:
Doman G. Jak nauczyć małe dziecko czytać?, Excalibur, Bydgoszcz, 1992,
Majchrzak I., Inicjacyjna funkcja imienia własnego w nauce czytania, Edukacja w przedszkolu – wrzesień 1998,
Majchrzak I., Wprowadzenie dziecka w świat pisma, WSiP, Warszawa 1995,
Rocławski B.,Meksyk z nauką czytania i pisania, czyli o metodycznych propozycjach dr Ireny Majrzak , Glottispol, 1999,
Rocławski B., Nauka czytania i pisania, Glottispol.

(Dodano: 2010-01-22)