Im więcej lektur Kolekcji Cała Polska Czyta Dzieciom mam za sobą, tym bardziej nie mogę wyjść z podziwu, jak mądre i wartościowe książki składają się na ten zbiór literackich pereł dla dzieci i młodzieży.

Jak głosi informacja na końcu każdej z książek, proponowana lista lektur ma rozwijać u młodego czytelnika dobry smak, wrażliwość estetyczną, poczucie humoru oraz przekazywać dobre wartości. I wszystko się zgadza.

I choć może prościej byłoby sięgać po lektury łatwe i przyjemne i takie właśnie z poczuciem humoru, nie można przejść obojętnie obok kolejnej książki. „Iqbal” Francesca D`Adamo to szósty tom z serii.

Iqbal, inaczej Ikebal, to postać prawdziwa, którą przedstawia czytelnikowi jego towarzyszka niedoli, Fatima. Narratorka ma 16 lat. Wraz z innymi sprzedanymi przez rodzinę za długi dziećmi, ciężko pracuje w pakistańskiej Fabryce Dywanów. Niejednokrotnie głodna i nieludzko zmęczona, wykonująca pracę ponad dziecięce siły i możliwości, nie potrafiąca się bawić i śmiać, marzy o wolności i powrocie do domu. Któregoś dnia do grona małych pracowników dołącza Ikebal, chłopiec z charakterem, buntowniczy i niezwykle odważny. Przybysz burzy nadzieję dzieciaków na wyczyszczenie gęsto zapisanej przez właściciela fabryki tabliczki, która po zniknięciu ostatniego znaczka miała być gwarancją powrotu do domu i spłacenia długu. Burzy jedną nadzieję ale równocześnie wznieca nową – obiecuje wspólne puszczanie latawców, które w tej książce zdecydowanie symbolizują wolność.

Ikebal od samego początku pobytu w Fabryce Dywanów walczy, a tę walkę cechuje wielka determinacja. Ta walka okupiona jest głodówką i zamknięciem w ciemnym lochu. Chłopiec ucieka, by szukać pomocy i mimo że wraca, by doświadczyć jeszcze gorszej kary, nie załamuje się w swoim działaniu. Wreszcie się udaje. Mały Ikebal trafia na ludzi, którym los wykorzystywanych dzieci nie jest obojętny. Poznaje działacza Frontu Wyzwolenia Pracujących Dzieci, ratuje przyjaciół, doprowadzając do zamknięcia fabryki i ukarania nieludzkiego właściciela, zamieszkuje w domu Eshana Khana i wraz z nim podejmuje walkę przeciwko wyzyskiwaniu nieletnich w pracy. I wszystko wydaje się sielanką… Niestety mały bohater tragicznie zapłaci za odwagę i zaangażowanie.

Jakże gorzka to opowieść, szczególnie w czasach szeroko rozwiniętej konsumpcji, bezstresowego wychowania dzieci, które mają raczej tylko prawa, a słowo „obowiązek” ogranicza się wyłącznie do chodzenia do szkoły. Gorzka, bo bardzo prawdziwa i na dodatek dziejąca się w niezbyt odległym czasie. Mały Ikebal „żyje” w tej powieści zaledwie dwa lata. Poznajemy go jako 11-letniego chłopca, który pracuje od świtu do nocy w nieludzkich warunkach, śledzimy jego wielki bunt i determinację w walce z wyzyskiem, cieszymy się triumfem, gdy w 1994 roku za swoją działalność otrzymuje w Bostonie Nagrodę Reebok Human Rights Award, by ostatecznie przekonać się, jak wielką, w wieku zaledwie 13 lat, musi ponieść za swoją działalność karę. Mały Ikebal nie zdążył nacieszyć się zabawą, ulubioną jazdą na rowerze i puszczaniem latawców…

Bolesna i chwytająca za serce opowieść, ale jednocześnie dająca nadzieję, bo przecież opowiada o odzyskiwaniu wolności. Mały Ikebal jest symbolem tej wolności… i latawce.

Książka przetłumaczona z języka włoskiego przez Joannę Roguską-Berdyn zachwyca pięknym literackim językiem, zresztą takie jest również założenie pomysłodawców serii, by lektury były napisane lub tłumaczone według najlepszych standardów polszczyzny. Język jest prosty, ale niezwykle ujmujący.

Opowieść o Ikebalu jest polecana dla czytelnika od lat 10. Myślę jednak, że to doskonała propozycja również dla dorosłych. Wspaniale, że polskie dzieci dzięki tej publikacji dowiedzą się o małym, dzielnym chłopcu, którego imię „stało się symbolem walki o wyzwolenie dziesiątków milionów dzieci na całym świecie spod przemocy i niewolnictwa”.

Kolejna część serii literackich perełek Fundacji Cała Polska Czyta Dzieciom wydana jest w podobnym stylu, co poprzednie pięć pozycji. Skromna wewnątrz – jedynym ozdobnikiem jest ciekawa i barwna okładka i zabawna wstążeczka pełniąca rolę zakładki. Książka zawiera epilog, objaśnienia tłumacza i informację o nagrodzie przyznawanej przez firmę Reebok.

Polecam! Podsuwajmy naszym dzieciom mądre książki z przesłaniem i nie chrońmy ich przed smutnymi opowieściami. Tylko w taki sposób kształtujemy wrażliwego i dokonującego właściwych literackich wyborów czytelnika.

Iwona Pietrucha

Iqbal

Francesco D`Adamo
Joanna Roguska-Berdyn
wyd. Polityka, 2017
wiek: 10+