Znacie „Superfarmera”? Pewnie tak. Ta kultowa gra planszowa dla dzieci ma już przecież blisko 70 lat. I fascynującą historię.
To chyba najstarsza polska gra. Powstała w Warszawie w 1943 r. i nosiła wówczas tytuł „Hodowla zwierzątek”. Jej autorem jest wybitny, polski matematyk – profesor Karol Borsuk (1905 – 1982), który na Uniwersytecie Warszawskim zajmował się m.in. topologią i geometrią.
Prof. Karol Borsuk (fot. archiwalna, źródło: Granna)
Gdy w czasie wojny Niemcy zamknęli Uniwersytet, profesor został bez pracy. Wpadł więc na ciekawy pomysł, w jaki sposób ratować rodzinny budżet. Wymyślił i zaczął sprzedawać grę planszową „Hodowla zwierzątek”.
Matematyczny rodowód gry widać w wielu szczegółach. Dwie kostki, którymi rzucają gracze są dwunastościanami foremnymi. Na ściankach są umieszczone w różnych lilościach obrazki zwierząt: królika, owcy, świni, krowy, konia, a także po jednym obrazku wilka i lisa. Aby otrzymać pierwsze zwierzątko do hodowli, trzeba wyrzucić na obu kostkach jego podobiznę, później po wyrzuceniu np. królika otrzymuje się nowego królika za każdą posiadaną parę (licząc tego na kostce). Zwierzęta można wymieniać na inne według podanego cennika. Oczywiście obrazki na kostkach pojawiają się z częstotliwością dostosowaną do tego cennika. Wilk i lis czyhają na hodowlę, ale możemy w drodze wymiany nabyć psy, które będą jej broniły przed drapieżnikami.
W czasie wojny zestawy do gry profesora Borsuka przygotowywała jego żona, Zofia Borsukowa, zaś autorką rysunków zwierzątek była Janina Śliwicka. Gra zyskała wielką popularność – najpierw wśród rodziny, a później w coraz szerszych kręgach osób znajomych i nieznajomych.
W domu państwa Borsuków dosłownie rozdzwonił się telefon, a w słuchawce co i rusz można było usłyszeć pytanie: „Czy to hodowla zwierzątek?” A profesor potwierdzał: „Tak. Borsuk przy telefonie”.
Gra bawiła nie tylko dzieci, wciągała także dorosłych, pomagając im przetrwać smutne okupacyjne wieczory. Oryginalne egzemplarze gry spłonęły niestety wraz z miastem w czasie powstania warszawskiego, w sierpniu 1944 roku.
Szczęśliwie jeden zachował się poza Warszawą i wiele lat po wojnie wrócił do rodziny Borsuków. Z inicjatywy pani Zofii Borsukowej, z okazji jej 90. urodzin oraz w 15. rocznicę śmierci profesora Karola Borsuka, Granna wznowiła grę pod nowym tytułem „Superfarmer”, by bawić nowe pokolenia dzieci i rodziców.
Ciekawostką jest to, że kopię oryginalnej gry z okresu okupacji można oglądać na wystawie w warszawskim Instytucie Wzornictwa Przemysłowego zatytułowanej „Wzornictwo za 4 zł (1 Euro Design)”. Grę wyprodukowała Granna dla Muzeum Powstania Warszawskiego.
A oto jak wygląda współczesna wersja „Hodowli zwierzątek”, wydana przez Grannę pod nazwą „Superfarmer”
Superfarmer
prod. Granna
liczba graczy: 2-6
sugerowany wiek: 7+
Gra ma własną stronę: www.superfarmer.pl
(oprac. Zuzanna Matyjek na podstawie materiałów Granna i IWP)
(Dodano: 2011-02-18)